شناسایی مؤلفه‌های اخلاق گفت‌وگو در سنت اسلامی: مطالعه‌ای کیفی با رویکرد تحلیل مضمون

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه‌های اخلاق گفت‌وگو در سنت اسلامی انجام شد. با استفاده از روش تحلیل مضمون و بررسی متون قرآنی، روایی و آراء علمای اخلاق اسلامی همچون غزالی، راغب اصفهانی و علامه طباطبایی، مضامین اصلی اخلاق گفت‌وگو استخراج شدند. نتایج نشان دادند که این اخلاق شامل مؤلفه‌هایی چون «احترام متقابل»، «راست‌گویی»، «مدارا با مخالف»، «پرهیز از جدال بی‌ثمر»، «توجه به نیت در گفتگو» و «عدالت زبانی» است. این مؤلفه‌ها می‌توانند مبنایی برای بازسازی فرهنگ گفت‌وگو در جامعه معاصر اسلامی فراهم کنند.