واکاوی پدیدارشناسانه تجربه درونی اطاعت اخلاقی از شریعت در میان مؤمنان جوان

چکیده

هدف این پژوهش، واکاوی پدیدارشناسانه تجربه درونی اطاعت اخلاقی از شریعت در میان جوانان مؤمن ایرانی است تا ابعاد عاطفی، شناختی و رفتاری این تجربه در بستر زیسته آنان بررسی شود. این مطالعه با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل ۱۶ جوان مؤمن ساکن تهران بودند که به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساخت‌یافته جمع‌آوری شد و فرآیند گردآوری تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش هفت‌مرحله‌ای کلایزی و بهره‌گیری از نرم‌افزار NVivo انجام گرفت. تحلیل داده‌ها منجر به استخراج سه مقوله اصلی شد: «تجربه عاطفی اطاعت اخلاقی»، «چالش‌های درونی اطاعت» و «زمینه‌سازهای پایدارسازی اطاعت». در هر مقوله، زیرمقوله‌هایی مانند آرامش معنوی، شرم مقدس، وسوسه‌های درونی، فشار اجتماعی، تربیت خانوادگی، انس با قرآن و فهم فلسفی از احکام شناسایی گردید. مشارکت‌کنندگان اطاعت از شریعت را نه‌تنها به‌مثابه تکلیف دینی، بلکه به‌عنوان تجربه‌ای درونی، معنادار، و اخلاق‌محور توصیف کردند. یافته‌ها نشان می‌دهند که اطاعت از شریعت در میان جوانان مؤمن یک تجربه چندلایه و درونی است که با چالش‌ها و انگیزش‌های معنوی همراه است. این تجربه نیازمند درک، همراهی، و تبیین عقلانی و اخلاقی توسط نهادهای دینی و آموزشی است تا به تقویت دینداری پایدار در نسل جوان منجر شود.