واکاوی راهبردهای بازتولید گفتمان اخلاقی در شبکه‌های اجتماعی دینی

چکیده

هدف این پژوهش، واکاوی راهبردهای بازتولید گفتمان اخلاقی در شبکه‌های اجتماعی دینی با تأکید بر شیوه‌های بازنمایی، اقناع اخلاقی، و مواجهه با موانع و فرصت‌ها در این فضا است. این مطالعه با رویکرد کیفی و بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۲ نفر از کاربران، تولیدکنندگان محتوا، و مدیران صفحات دینی در شبکه‌های اجتماعی گردآوری شد. نمونه‌گیری به صورت هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo و با مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. یافته‌ها در سه مقوله اصلی شامل: بازنمایی گفتمان اخلاقی، راهبردهای اقناعی، و موانع و فرصت‌های بازتولید تحلیل شد. در مقوله نخست، راهبردهایی مانند بهره‌گیری از آیات و روایات، تجربه زیسته، تصویرسازی و استفاده از سبک‌های مدرن شناسایی شد. در بخش اقناع اخلاقی، از مرجعیت دینی، استدلال عقلانی، تحریک هیجانی و الگوهای الهام‌بخش استفاده می‌شد. همچنین موانعی چون محدودیت الگوریتمی پلتفرم‌ها، و فرصت‌هایی مانند ترندهای روز و مشارکت جمعی نیز مورد توجه قرار گرفت. بازتولید گفتمان اخلاقی در شبکه‌های اجتماعی دینی فرایندی پیچیده و چندلایه است که نیازمند تعامل میان محتوا، قالب و مخاطب می‌باشد. کاربران فعال دینی با استفاده از راهبردهای متنوع، سعی در حفظ عمق محتوای اخلاقی و هم‌زمان افزایش جذابیت رسانه‌ای دارند.