تحلیل کیفی رابطه تجربه معنوی و پایبندی اخلاقی در میان فعالان فرهنگی مسلمان

چکیده

این پژوهش با هدف تحلیل کیفی رابطه تجربه معنوی و پایبندی اخلاقی در میان فعالان فرهنگی مسلمان انجام شد. مطالعه حاضر از نوع کیفی و با رویکرد تحلیل مضمون بود. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۱۹ فعال فرهنگی مسلمان در تهران جمع‌آوری شد. نمونه‌گیری به صورت هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo و براساس روش تحلیل مضمون براون و کلارک انجام شد. نتایج پژوهش سه مقوله اصلی را نشان داد: تجربه معنوی زیسته، پایبندی اخلاقی در عمل، و پیوند معنویت و اخلاق در بستر فرهنگی. مشارکت‌کنندگان حضور الهی، عبادت مستمر، تجربه‌های تحول‌آفرین و الهام درونی را از ابعاد مهم تجربه معنوی عنوان کردند. پایبندی به صداقت، عدالت، تعهد، تواضع و شجاعت اخلاقی از مهم‌ترین ابعاد اخلاقی گزارش شده بود. همچنین ارتباط متقابل معنویت و اخلاق در چارچوب فرهنگی، اصلاح درونی، مواجهه اخلاقی با چالش‌ها و تقویت اخلاق جمعی مورد تأکید قرار گرفت. این مطالعه نشان داد که تجربه معنوی نقش کلیدی در شکل‌گیری و تقویت پایبندی اخلاقی فعالان فرهنگی مسلمان دارد و این رابطه در بستر فرهنگی و دینی، از طریق فرآیندهای روان‌شناختی و اجتماعی معنا می‌یابد. یافته‌ها می‌تواند به توسعه نظری و بهبود فعالیت‌های فرهنگی دینی کمک کند.